مدل‌سازی تخریب جنگل‌های زاگرس با استفاده از رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: جنگل‌های چرداول استان ایلام)

از آنجا که تغییر کاربری اراضی و تخریب جنگل‌ها، نشان‌دهندۀ ارتباط مستقیم و متقابل انسان و محیط‌زیست طبیعی آن است، درک بهتر فرایندهای اجتماعی و بیوفیزیکی که ایجادکنندة تغییرات و تخریب اراضی هستند، می‌تواند نقش مهمّی در سیاست‌گذاری و اجرای اقدامات پیشگیرانه و تصمیم‌ها داشته باشد. به‌منظور بررسی روند تخریب پوشش جنگلی شهرستان چرداول در استان ایلام، از تصاویر سنجنده‌های پیمایش‌گر چندطیفی و تصویربردار عملیاتی زمین ماهوارة لندست مربوط به سال‌های 1366 و 1393 و روش مدل‌سازی رگرسیون لجستیک استفاده شد. برای بررسی عوامل تخریب، نقشة تغییر پوشش جنگلی با متغیّرهای فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع) و انسانی (فاصله از جاده و فاصله از مناطق مسکونی) وارد مدل رگرسیون لجستیک شد. نتایج پژوهش نشان داد طی 27 سال، حدود 82/10332 هکتار از جنگل‌های شهرستان چرداولتخریب شده است که نشان از کاهش سالانة 67/382 هکتار از سطح جنگل‌های منطقه دارد؛ همچنین، نتایج مدل‌سازی نشان داد که متغیّر جهت دامنه با دارا بودن بیشترین ضریب تأثیر (7267/0)، شاید مهم‌ترین عامل بیوفیزیکی تأثیرگذار بر تخریب جنگل در منطقة مورد مطالعه بوده است؛ پس از آن، به‌ترتیب متغیّرهای شیب و ارتفاع از سطح دریا در تخریب احتمالی جنگل تأثیرگذار بودند. متغیّرهای فاصله از روستا و فاصله از جادّه هم رابطة معکوس با مقدار تخریب در منطقة مورد مطالعه دارند. ارزیابی مدل رگرسیونی برازش‌داده‌شده با شاخص‌های ویژگی عملیاتی نسبی (معادل 8493/0) وضریب تشخیص کاذب (معادل 2248/0) هم بیانگر قابلیت بالای مدل به‌منظور توصیف تغییرات و تعیین مناطق مستعد تغییر است.با توجّه به سرعت تخریب سالانة جنگل در این منطقه که بیشتر از متوسّط جهانی است، در صورت عدم برنامه‌ریزی پیشگیرانه توسّط برنامه‌ریزان استانی و کشوری، شاید در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد پدیدة بیابان‌زایی در شهرستان چرداول باشیم.